وزیر داخله ایران: طالبان زمینه بازگشت مهاجران را فراهم کند
احمد وحیدی، وزیر داخله ایران می‌گوید که طالبان برای فراهم کردن زمینه بازگشت «مهاجران با مجوز» از آن کشور فرصت خواسته‌اند.
صفر تا صد سازمان ملی مهاجرت در ایران
پس از کش‌وقوس‌های فراوان، قانون تشکیل سازمان ملی مهاجرت در جلسه‌ی روز ۱۸ آبان (عقرب) سال ۱۴۰۱ مجلس شورای اسلامی ایران مطرح شد. کلیات این قانون در جلسه روز یکشنبه ۲۲ آبان (عقرب) ۱۴۰۱ به تصویب نمایندگان مجلس ایران رسید..
متنی که به مجلس رسیده است با متنی که در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایران بارگذاری شده بود تفاوت‌های بسیاری دارد.
لغو قانون تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیر ایرانی(ماده۴۱)، تأکید مجدد بر سیاست بازگشت (ماده ۱۷) و مجرمانگاری ایرانیانی که برای اتباع خارجی خانه و ماشین و اموال منقول و غیرمنقول می‌خرند و مجرمانگاری پرشمار مهاجران در وضعیت‌های مختلف از مواد قانون مطرح‌شده در مجلس ایران است.
متن قانون قرائت شده در زیر قابل مطالعه است:
طرح قانون تشکیل سازمان ملی مهاجرت
بخش اول- تعاریف
ماده ۱- در این قانون، تعریف اصطلاحات و واژه‌های به کار رفته به شرح زیر است:
۱- اتباع خارجی: افرادی هستند که تابعیت جمهوری اسلامی ایران را ندارند و تابعیت خارجی آنها مورد قبول جمهوری اسلامی ایران است.
۲- گذرنامه: گذرنامه سندی است که از طرف مأموران صلاحیت‌دار برای مسافرت اتباع خود به خارج و یا اقامت در خارج و یا مسافرت از خارج به آنها داده می‌شود.
۳- روادید: اجازه مخصوص و محدود که اتباع خارجی برای ورود، عبور یا خروج از جمهوری اسلامی ایران از مأموران ایرانی خارج از کشور یا مستقر در مرزها دریافت می‌کنند. این اجازه بر روی گذرنامه یا اوراق هویت صادر می‌گردد.
۴- دارنده روادید: تبعه خارجی که در چهارچوب قوانین و مقررات داخلی و بین‌المللی و با دریافت روادید معتبر و از مبادی مجاز وارد کشور شده یا خارج می‌شود.
۵- مهاجر: تبعه خارجی دارنده روادید که درخواست اقامتش در کشور ایران، در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط، مورد پذیرش جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است.
۶- پناهجو: تبعه خارجی که به علل سیاسی، مذهبی، نژادی یا عضویت در گروه‌های خاص اجتماعی، از ترس جان و آزار خود و افراد خانواد‌ه‌اش که تحت تکفل او هستند، از جمهوری اسلامی ایران درخواست پناهندگی دارد و هنوز درخواستش مورد رسیدگی قرار نگرفته است.
۷- پناهنده: پناهجویی که درخواستش مورد پذیرش جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است.
۸- آواره: تبعه خارجی که به دلیل وقوع جنگ داخلی یا بین‌المللی، بدون تشریفات قانونی، کشور متبوع خود را ترک کرده یا وادار به ترک آن شده و به قلمرو جمهوری اسلامی ایران وارد شده، ولی نمی‌تواند برابر کنوانسیون (۱۹۵۱) و پروتکل (۱۹۶۷) ژنو و ملحقات آن، بیم موجه از اذیت و آزار را به اثبات برساند.
۹- مهاجر غیرقانونی: تبعه خارجی که به صورت غیرقانونی یا بدون داشتن روادید معتبر وارد کشور ایران شده، یا با وجود ورود قانونی یا پناهجویی، کشور ایران را در مهلت مقرر ترک نکرده است.
۱۰- فرد بی‌تابعیت: شخصی که دارای تابعیت هیچ کشوری نیست.
۱۱- اردوگاه مراقبتی: محلی برای نگهداری موقت تا زمان رسیدگی به درخواست پناهجویان، آوارگان و مهاجران غیرقانونی تا زمان تعیین تکلیف یا ترک کشور ایران.
۱۲- مهمانشهر: شهرک مسکونی برای اسکان موقت پناهندگان است تحت نظارت و مدیریت سازمان ملل فعالیت می‌کند.
۱۳- کودک بدون سرپرست: کودک تبعه خارجی که کمتر از هیجده سال‌سن دارد و بدون بزرگسال یا سرپرست وارد ایران می‌شود.
۱۴- اقامت: اجازه مخصوص و محدودی که مأموران صلاحیت‌دار دولتی بر اساس قوانین و مقررات به اتباع خارجی اعطا می‌کند.
۱۵- کارت اقامت: سند هویتی (به صورت موقت یا مدت دار) برای اتباع خارجی مقیم جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.
۱۶- شماره شناسایی اتباع خارجی: شماره‌ای منحصر بفرد است که تمامی درخواست‌ها و خدمات برای اتباع خارجی منوط به دریافت این شماره است.
۱۷- کمیسیون ساماندهی اتباع خارجی: کمیسیون ساماندهی اتباع خارجی که در این قانون به اختصار کمیسیون ساماندهی نامیده می شود، با ریاست رییس سازمان و با عضویت نمایندگان وزارت اطلاعات، فرماندهی کل انتظامی، فرماندهی سپاه پاسداران، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت امور خارجه در راستای وظایف محوله در این قانون، در سازمان ایجاد می‌شود.
بخش دوم- شورای هماهنگی مهاجرت؛
ماده ۲- به منظور هماهنگی، ساماندهی و برنامه‌ریزی در حوزه اتباع خارجی و همچنین مهاجرت به کشور، شورای هماهنگی مهاجرت که در این قانون به اختصار شورای هماهنگی نامیده می‌شود، با اعضای اصلی یا نمایندگان تام الاختیار و اعضای ناظر به شرح زیر تشکیل می‌شود.
الف- اعضای اصلی؛
۱. وزیر کشور (رییس شورا)
۲- فرمانده کل انتظامی جمهوری اسلامی ایران
۳- دادستان کل کشور
۴- رییس سازمان برنامه‌وبودجه کشور
۵-وزیر اطلاعات
۶- وزیر امور خارجه
۷- وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
۸- رییس سازمان ملی مهاجرت (دبیر شورا)
۹- رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران
۱۰- رییس سازمان ثبت احوال کشور
۱۱- رییس سازمان ثبت اسناد و املاک
۱۲- معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری
۱۳- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
۱۴- وزیر آموزش‌وپرورش
۱۵- رییس سازمان هلال احمر جمهوری اسلامی ایران
۱۶- معاون حقوق بشر قوه قضائیه
۱۷- رییس دانشگاه آزاد اسلامی
ب- اعضای ناظر؛
۱- یکی از نمایندگان عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌ها به انتخاب مجلس شورای اسلامی.
۲- یکی از نمایندگان عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به انتخاب مجلس شورای اسلامی.
تبصره ۱: اعضای اصلی (در جلساتی که دعوت می‌شوند) دارای حق رأی بوده و اعضای ناظر بدون حق رأی در جلسات شرکت می کنند. اعضای اصلی به صورت رسمی از سوی رییس شورا و اعضای ناظر به صورت رسمی از سوی دبیر به جلسات دعوت می‌شوند.
-تبصره ۲: جلسات شورا با حضور دوسوم اعضای اصلی رسمیت می‌یابد و مصوبات آن با آرای اکثریت مطلق اعضای حاضر در جلسه رسمیت می‌یابد.
ـتبصره ۳: دبیرخانه شورا که مسوولیت هماهنگی تشکیل جلسات و اجرا و پیگیری مصوبات شورا را بر عهده دارد، در سازمان مستقر است.
-تبصره ۴- بالاترین مقام دستگاه های اجرایی موضوع ماده ۲۹ قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران (به استثنا اعضای اصلی) حسب مورد به تشخیص رییس شورا به جلسات دعوت می‌شود.
ماده ۳- وظایف شورای هماهنگی مهاجرت عبارتند از:
الف- هماهنگی، راهبری و برنامه‌ریزی منسجم و بلندمدت در موضوع اتباع خارجی.
ب- بررسی قوانین و مقررات موجود و ارائه پیشنهادات اصلاحی به مرجع ذیصلاح جهت طی مراحل قانونی.
پ- تصمیم‌گیری در خصوص تعیین محدودیت‌های ویژه برای ورود، خروج، عبور یا اقامت کلیه اتباع خارجی در شرایط فوق‌العاده و بحرانی از تمامی ورودی‌ها یا ورودی‌های خاص.
تبصره – شورای هماهنگی می‌تواند با رعایت مصوبات شورای عالی امنیت ملی، در مواقع خاص تصمیماتی در رابطه با ممنوعیت ورود اتباع خارجی کشور خاص یا تمامی اتباع خارجی برای حفظ نظم و امنیت و سلامت عمومی اتخاذ نماید. تصمیم در خصوص ممانعت از ورود یا صدور روادید باید به صورت عمومی منتشر شود.
سیف الدین سلیمي