خوات معاصر

چرا خشونت علیه زنان مسأله‌ای جهانی است؟

بیست و پنجم نوامبر روز جهانی منع خشونت علیه زنان است. فعالاقوق زنان از سال ۱۹۸۱ میلادی روز ۲۵ نوامبر را برای گرامی داشت مبارزه با خشونت علیه زنان برگزیده اند. از سال ۱۹۹۹، سازمان ملل متحد، روز جهانی منع خشونت علیه زنان را فرصتی برای دولت ها، سازمان های بین المللی و مؤسسه های غیردولتی می داند تا از آن برای افزایش آگاهی عمومی و آموزش استفاده کنند. با وجود آنکه در بیشتر کشورهای جهان قوانین منع خشونت تصویب شده است، اما همچنان آمارها نشان می دهد ۳۵ درصد زنان خشونت را تجربه کرده اند. این رقم در برخی کشورها به ۷۰ درصد می رسد. مطابق آمار سازمان ملل متحد، از هر سه زن در سراسر دنیا یک زن خشونت جنسی و جسمی را تجربه کرده است.

خشونت علیه زنان چگونه تعریف می‌شود؟
براساس تعریف ارائه شده از سوی «سازمان ملل متحد»، اعمال هرگونه رفتار و یا گفتار آزاردهنده از سوی مردان یا زنان که سبب آسیب‌های فیزیکی، جنسی، ذهنی یا رنج زنان شود خشونت علیه زنان تعریف می‌شود. استفاده از کلمات توهین‌آمیز و تحقیر کننده، استفاده از عبارات تهدیدآمیز، فریاد کشیدن، رفتارهای کنترل کننده، کتک زدن، اعمال زور برای برقراری رابطه جنسی و عاطفی، آسیب زدن به دستگاه تناسلی، ختنه کردن و تجاوز جنسی از جمله رفتارهای خشونت‌آمیز علیه زنان است.

پیامد‌های خشونت علیه زنان چیست؟
در موارد شدید خشونت علیه زنان می‌تواند سبب مرگ آنان شده یا احساس خودکشی در آنان را تقویت کند. در بیش از ۴۰ درصد از موارد خشونت علیه زنان، آسیب جسمانی گزارش شده است.
تجاوز به زنان می‌تواند منجر به بارداری‌های ناخواسته، سقط حنین، بروز بیماری‌های مربوط به دستگاه تناسلی و همچنین بیماری‌های مقاربتی گردد.
خشونت علیه زنان همچین می‌تواند منجر به پدید آمدن اختلالاتی چون افسردگی، اختلال استرسی پس از ضایعه روانی، اختلال اضطرابی، مشکلات خواب، اختلال غذا خوردن و تلاش برای خودکشی شود.
همچنین خشونت جنسی در دوران کودکی می‌تواند تاثیرات عمیقی بر زندگی آینده فرد بگذارد و وی را در معرض اعتیاد به الکل و مواد مخدر و یا تن دادن به روابط جنسی نامتعارف و پرخطر قرار دهد.

پیامد‌های خشونت علیه زنان بر کودکان چیست؟
رشد کودکان در خانواده‌هایی که علیه زنان خشونت اعمال می‌شود، تاثیرات مهمی بر بهداشت روانی و جسمانی و نتیجتا زندگی آنان می‌گذارد. پرخاش و افسردگی از جمله اثرات روانی این مساله هستند.
خشونت علیه زنان در خانواده و بخصوص از سوی شریک زندگی می‌تواند مرگ و میر کودکان و نوزادان خانواده را افزایش دهد و یا سبب بروز بیماری‌هایی چون اسهال و سوءتغذیه شود.

منع آموزش و آغاز برده‌داری اجتماعی

اغلب ممانعت طالبان از تحصیل زنان در افغانستان، در چهارچوب ایدیولوژی دینی مورد ادعای آن‌ها تحلیل و فهم می‌شود؛ بگونه‌ای که نقدها عموماً به سمت و سویی کشیده می‌شوند که ابعاد اجتماعی، سیاسی، فرهنگی ماجرا در سایه قرار می‌گیرد و مساله محوری آموزش در افغانستان به‌نقد ایدیولوژیک طالبان تقلیل پیدا می‌کند؛ که به نظر من بازی را برای آن‌ها دو سر برد می‌کند، هم حواس‌ ها را از کارکردهای مهم‌تر بی‌سوادی برای استمرار و دوام حکومت استبدادی آن‌ها پرت می‌کند و هم خیالشان راحت است که گوش انبوه مخاطبانشان در داخل طالبان که اغلب دین‌دار هستند را با این شعار که هدف واقعی منتقدان، آموزش نیست و کوبیدن نظام دینی و ایدیولوژیک ماست پر می‌کنند و ضریب تأثیر روشنگری را بعضاً به صفر می‌رسانند.

پس علی‌الحساب در اثنای خواندن این تحلیل کار با بعد ایدیولوژیک طالبان نخواهیم داشت و به تحلیلگران این حوزه به‌خصوص آن‌ها که مخاطبانی در داخل افغانستان دارند توصیه می‌کنم با درک این مهم که حمله به ایدیولوژی طالبان فرصت را برای شنیدن نقد شما در داخل افغانستان محدود خواهد کرد و تکفیر شمارا راحت‌تر؛ از این‌گونه تحلیل خودداری کنند؛ به گمان من کار نقد ایدیولوژیک در قدم اول باید با استناد به منابع درون دینی و درون گفتمانی یا به‌اصطلاح «روشنفکری دینی» شروع شود تا بعدها به‌نقدهای فمینیستی و سکولارتر برسد.

آموزش در افغانستان به‌طور کامل متوقف‌شده است.
بله دقیقاً گزاره یا تیتر خبری درست همین است؛ توقف تحصیل زنان به‌عنوان بخش مولد و اعظم جامعه در واقع کور کردن چشم‌انداز کلی تحصیل در افغانستان است؛ مادرانی که رویای آموختن، رشد و ترقی در آن‌ها شکوفا نشده باشد، ناتوان در انتقال این احساسات به کودکان خود خواهند بود، پس آنچه از تحصیل مردان در امروز جامعه افغانستان به نظر می‌رسد باقی‌مانده تتمه مادران گذشته است؛ استمرار این مسیر مردان را هم نسبت به ادامه تحصیل بی‌شک سرد خواهد کرد و نسل آینده افغانستان رویای آموختن را کمتر به یاد خواهد اورد؛ پس خبر درست همین است، تحصیل به‌طور کامل در افغانستان متوقف‌شده است.

آینده دموکراسی در افغانستان تیره‌تر هم خواهد شد.
به قول نیچه: «امید در واقع پلیدترین پلیدی‌هااست، چراکه به عذاب انسان‌ها تداوم می‌بخشد.»
گمان دروغی که امیدواران تزریق می‌کنند این است که طالبان سر عقل خواهد آمد. اما نقل به مضمون از کارل پوپر، اینکه ما همواره باید برای مراقبت از آنچه که داریم تلاش کنیم وگرنه پیشرفت را می‌توان به عقب برگرداند؛ کما اینکه پیش‌تر در تجربه کودتای گینه و حالا در خود افغانستان ما شاهد محرومیت‌های هستیم که پیش از این وجود نداشتند.
سقراط به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران دموکراسی معتقد است که «رأی دادن یک مهارت است نه یک توانایی ذاتی»، یعنی دموکراسی نیاز به آموزش دارد، با از دست رفتن آموزش اساساً امکان تحقق دموکراسی از بین می‌رود و تمنایی که امروز برای آن وجود دارد رو به کمرنگ شدن خواهد رفت.

مسح پا در سنّت پیامبر(ص)

پرسش : آیا سنّت پیامبر(صلى الله علیه وآله)در وضو، وجوب مسح پا بوده است یا شستن آن؟

پاسخ اجمالی:پاسخ تفصیلی: در منابع اهل سنّت از پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله) روایات زیادی نقل شده که حضرت بر پاهایش مسح می کشیدند. که به جهت اختصار برای نمونه به چند روایت اشاره می کنیم:
1ـ بسر بن سعید گوید: عثمان آمد و آب براى وضو طلبید، مضمضه و استنشاق کرد، سپس سه بار صورتش را و سه بار دستانش را شست، سر و پاهایش را سه بار مسح کشید سپس گفت: دیدم که پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) اینگونه وضو مى گرفت، اى جماعت، آیا همین طور است؟ گروهى از اصحاب پیامبر که نزد او بودند، گفتند: آرى.(1)
2ـ حمران گوید: عثمان آب طلبید، وضو گرفت، سپس خندید، سپس گفت: نمى پرسید چرا مى خندم؟ گفتند: براى چه مى خندى؟ گفت: دیدم که پیامبر خدا (صلى الله علیه وآله) همین گونه وضو گرفت، مضمضه و استنشاق کرد و صورت و دستهایش را سه بار شست و سرش و روى پایش را مسح کشید.(2)
3ـ در مسند عبدالله بن زید مازنى است: پیامبر(صلى الله علیه وآله) وضو گرفت، صورت خود را سه بار و دستانش را دو بار شست و سر و پاهایش را دو بار مسح کشید.(3)
4ـ ابومطر گوید: در مسجد همراه على(علیه السلام) نشسته بودیم که مردى نزد او آمد و گفت: وضوى پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) را به من نشان بده. امام، قنبر را طلبید و فرمود: ظرف آبى بیاور. حضرت سه بار دست ها و صورتش را شست، انگشت در دهان برد و سه بار استنشاق کرد، سه بار دستان خود را شست، یک بار سرش را و پاهایش را تا برآمدگى روى پا مسح کشید، در حالى که آب از محاسنش به سینه اش مى چکید، پس از وضو نفسى بالا کشید و فرمود: کجاست آنکه از وضوى پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى پرسید؟ وضوى رسول خدا(صلى الله علیه وآله)این چنین بود.(4)
5ـ عباد بن تمیم از پدرش نقل مى کند: رسول خدا(صلى الله علیه وآله) را دیدم که وضو گرفت و آب را بر محاسن و پاهایش کشید.(5)
6ـ على بن ابى طالب(علیه السلام) فرمود: من چنین مى دیدم که زیر پاها براى مسح کشیدن سزاوارتر از روى پاهاست. تا اینکه دیدم رسول خدا(صلى الله علیه وآله) روى پاها را مسح مى کشید.(6)
7ـ رفاعة بن رافع گوید: شنیدم که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) مى فرمود: نماز هیچ کدامتان جایز نیست تا آنکه وضوى کامل آنگونه که خدا فرموده بگیرد، صورتش و دستانش را تا آرنج ها بشوید و سر و پاهایش را تا روى پا مسح بکشد.(7)

پاسخ آیت‌الله سبحانی به یک سئوال

پيامبر (ص) چگونه نماز مي‌‌خواند با دست باز يا بسته؟!

حوزه نيوز: آیت‌الله العظمي سبحانی در پاسخ سئوالی پیرامون چرایی اقامه نماز با دست باز از سوی شیعه و نیز بستن دست‌ها از سوی اهل سنت، پیشینه این مسأله را بررسی و پاسخ گفتند.

مركز خبر حوزه متن اين سؤال و پاسخ حضرت آيت‌الله سبحاني را به شرح ذيل تقديم مي‌كند.

چرا شيعيان با دست باز نماز مي‌خوانند؟

قرار دادن دست راست بر روي دست چپ در نماز (دست بسته نماز خواندن) از اموري است كه استحباب آن بين فقهاي سه مذهب از مذاهب چهارگانة اهل سنّت مشهور است:

حنفي‌ها مي‌گويند:روي هم گذاشتن دست‌ها در نماز، سنّت است و واجب نيست، و براي مرد بهتر است كه كف دست راستش را بر پشت دست چپ، زير ناف قرار دهد، و زن دست‌ها را بر سينه‌اش بگذارد.

شافعي‌ها مي‌گويند: گذاشتن دست روي يكديگر، در نماز، براي مرد و زن سنّت است و بهتر است كه كف دست راست را بر پشت دست چپ زير سينه و بالاي ناف به سمت چپ قرار دهد.

حنبلي‌ها مي‌گويند: گذاشتن دست‌ها روي هم، سنّت است و بهتر است كه كف دست راست را بر پشت دست چپ نهاده، زير ناف قرار دهند.

فرقه مالكيّه بر خلاف سه مذهب فوق مي‌گويند: آويختنِ دست‌ها در نمازهاي واجب، مستحب است، قبل از مالكي‌ها نيز جماعتي همين قول را گفته‌اند كه از آن جمله‌اند: عبداللّه بن زبير، سعيد بن مسيّب، سعيد بن جبير، عطاء، ابن جريح، نخعي، حسن بصري، ابن سيرين و جماعتي از فقها.

از امام اوزاعي منقول است كه نمازگزار، بين آويختن دست‌ها يا روي هم قرار دادن آنها مخير است.[1]

امّا مشهور بين شيعه اماميّه آن است كه قرار دادن دست‌ها روي يكديگر در نماز، حرام، و موجب بطلان نماز است و به ندرت از فقهاي شيعه كسي قائل به كراهت شده، مانند ابو الصلاح حلبي در كافي.[2]

كيفيت نماز پيامبر(ص)

با اين كه به جز مالكي‌ها، مذاهب ديگر اهل سنّت، قرار دادن دست چپ بر دست راست در نماز را جايز شمرده‌اند و دربارة اين مسأله سخن بسيار گفته‌اند، با اين حال دليل قانع كننده‌اي حتّي بر جواز آن ندارند،چه رسد بر استحباب. بلكه مي‌توان ادّعا كرد كه دلايلي بر خلاف ادعاي آنان وجود دارد و رواياتي كه از فريقين (شيعه و سنّي) بيانگر طريقه نماز گزاردن رسول اكرم(ص) است، از گذاشتن دست‌ها بر يكديگر سخني به ميان نياورده است و امكان ندارد كه پيامبر (ص) امر مستحبّي را در طول حيات خود(يا بخشي از آن) ترك نمايد. اکنون سه نمونه از اين روايات، دو مورد از طريق اهل سنّت و ديگري از طريق شيعه اماميّه را ذكر مي‌كنيم كه هر دو روايت، چگونگی نماز پيامبر(ص) را بيان مي‌كند و در هيچ‌يك كو‌چكترين اشاره‌اي به روي هم قرار دادن دست نشده، چه رسد به چگونگی آن:

طالبان با ایران توافق کردند؛ سفارت را تحویل دهید

منابعی از سفارت افغانستان در تهران خبر دادند که حکومت سرپرست طالبان، فردی به نام فضل‌محمد حقانی را به عنوان سرپرست سفارت افغانستان در تهران معرفی کرده است. او در یک سال اخیر از سوی طالبا سکرتر اول سفارت افغانستان شده بود. اما شنیده می شود که دیپلمات‌های افغانستان حاضر نشده‌اند سفارت را به نماینده معرفی شده از سوی طالبان تحویل دهند. هیجده تن از دیپلمات‌های سفارت بگونه دستجمعی استعفانامه نوشته و گفته‌اند که با گروه طالبان کار نمی‌کنند.
عبدالقیوم سلیمانی، سرپرست کنونی سفارت گفته است که مطابق معاهدات کنوانسیون ویانا سفارت را نه برای طالبان، بلکه به کشور میزبان تسلیم خواهند کرد.
فضل محمد حقانی، اکنون در تهران است و می‌کوشد سفارت را تصاحب کند.

نگاهی به مانیفست و جهان بینی خشونت

سخن نخست؛
کتاب « امارت اسلامی افغانستان» نوشته‌ی ‌عبدالحکیم حقانی رییس دادگاه عالی طالبان، با ترجمه‌ی دکتور محمد صالح مصلح در ۵۹۶ صفحه از طرف انتشارات شاهمامه چاپ و به‌صورت رایگان منتشر شده است.
ترجمه‌ و انتشار این اثر که درواقع منبع قانون گذاری و مشی سیاسی گروه‌حاکم در افغانستان می باشد، از آن‌جهت گام مهم و ارزشمند است؛ که جامعه را در شناخت تفکر فوق افراطی و قرون وسطایی طالبان و منهج و منبع فکری و ائدئولوژیکی شان به صورت دقیق آشنا می سازد.
دکتور محمد صالح مصلح، ترجمه را با‌نقد از ابعاد متفاوت« گاه درقامت اندیشمند دینی و گاهی از دیدگاه یک روشنفکر » مورد نقد و سوالات جدی قرار داده اند؛ که سزاوار تمجید و ستایش می باشد.
انتشارات شاهمامه که در خدمت به فرهنگ، هنر و هویت تمدنی ما، گامهای مؤثر و قابل قدر برداشته است؛ این اثر را به مناسبت روز اعلامیه جهانی حقوق بشر به‌صورت رایگان در خدمت خوانندگان قرار داد، که کار سترک و درخور ستایش می‌باشد.

۲- مراجع و منابع؛
ساختار بنیادین این اثر استوار براساس احادیث، روایات، فتاوی، عملکرد خلفاء قریشی، اموی و عباسی می‌باشد.
اگر بگویم که هیچ برهان و حجت قطعی و قاطع از نص قرآن به عنوان اثبات ادعای مؤلف در این اثر وجود ندارد؛ سخنی به گزاف نگفته‌ام.
در بهترین حالت از حکم خاص نص حکم عام استنتاج شده است و از بشیر و نذیر و هشدار معنوی؛ تعذیر و حکم استخراج گردیده است و این در شرایطی است که به قاطع‌ترین آیات قرآن نظیر«لا اكراه فی الدین»کمترین توجهی نه‌شده است.
حکمی که براساس و اعتبار روایت و حدیث و فتوا دراین کتاب درباره آزادی بیان، آزادی عقیده، انتخابات، مقام و موقعیت انسانی و اجتماعی زن، وظیفه رعیت، اقتدار امیرالمؤمنین، حکم ارتداد و اختیار حکومت اسلامی؛ استنتاج و استخراج گردیده است بدون تعارف تصویر یک اجتماع جهنمی تمام عیار و نفرین شده را در دور نمای آینده کشور ترسیم می نماید.

طالبان، تاراج معادن و سود تروریسم بین الملل

معادن افغانستان برای بسیاری وسوسه انگیز بوده است، از گروه‌های مافیایی تا شرکت‌ها و کشورهای استثمارگر.
در نظام پیشین، یکی از عوامل ضعف دولت به تلاش گروه‌هایی بر می‌گشت که نفع شان در تضعیف حاکمیت قانون و در کاهش کنترل دولت بر معادن طبیعی بود. آنان می‌کوشیدند تا افزون بر چالش طالبان، دولت با چالش‌های دیگری نیز روبرو باشد و در برابر آن‌ها زمین‌گیر شود. با آن‌هم، وجود رسانه‌های آزاد و امکان خبررسانی بدون سانسور، سبب می‌شد که هر از گاه خبرهایی از تاراج معادن به افکار عمومی درز کند و تدابیری موقت برای نظارت بر معادن روی دست گرفته شود، هرچند هیچگاه اقدامی اساسی در این زمینه صورت نمی‌گرفت. گاهی شماری از سیاستمداران فرصت‌طلب و بی‌پرنسیپ ِموظف در دولت، امتیاز استخراج برخی از معادن را به شرکت‌هایی واگذار می‌کردند که به استخبارات برخی کشورها وابسته بودند.

از زمانی که طالبان بر افغانستان تسلط یافته‌اند صفحه جدیدی در تاریخچه تاراج بی‌حساب و کتاب معادن افغانستان گشوده شده است. این گروه با سرکوب رسانه‌های آزاد و اعمال شدیدترین سانسورها بر کار خبرنگاران، می‌کوشد بر واقعیت‌های تلخ و دردناک کشور پرده بیندازد و از درز هر گونه خبر مربوط به تاراج معادن به افکار عمومی جلوگیری کند. در سایه سرکوب و بی‌خبر نگه داشتن مردم از واقعیت‌ها دست رهبران طالبان کاملا باز است تا همه دار و ندار مملکت را هرگونه که می‌خواهند به یغما ببرند.

در کشوری که چند میلیون نفر زیر خط فقر زندگی می‌کنند و روزانه با خیرات و تبرعات جهان روز خود را به شام می‌رسانند، مافیای حاکم بر گنجنیه معادن نشسته و منافع میلیون دالری را به جیب می‌زنند. در واقع، به همان میزان که مردم افغانستان به لحاظ اقتصادی نحیف‌تر و رنجورتر می‌شوند، حاکمان کنونی فربه‌تر و جیب‌های‌شان آماسیده‌تر می‌شود، چه با میلیون‌ها دالری که از غرب می‌گیرند و چه با اعاناتی که دولت ایران و قطر و بقیه برای رهبران این‌ها عرضه می‌کنند و چه با فروش معادن و واگذاری آن‌ها به شرکت‌های خارجی وابسته به استخبارات کشورهای مختلف. در این میان بدترین تجربه مردم افغانستان مربوط به شرکت‌های چینی است، که در استثمارگری شهرت جهانی دارند. این شرکت‌ها در دوران جمهوریت بیش‌ترین قراردادهای معادن افغانستان را از آن خود کردند بدون این‌که گامی در راستای عمل به آن تعهدات بردارند و اکنون، در فقدان دولت مشروع، بیش‌ از هر زمان امکان چور و چپاول معادن برای شان میسر شده است.

سربازان ساده و پیاده طالبان با بلاهت تمام گمان می‌کنند که برای برپایی نظام اسلامی جنگیده‌اند و هر چه زندگی را بر زنان و مردان افغانستان تلخ‌تر کنند، رسالت دینی خود را بهتر به انجام می‌رسانند. آنان نمی‌دانند که رهبران آنان اکنون جهاد اکبر خود را برای دزدی و اختلاس شروع کرده‌ و روی کارتل‌های امریکای لاتین را سفید می‌کنند. معلومات میدانی از افغانستان نشان می‌دهد که ملا حسن رییس الوزرای طالبان، ملا برادر معاون او، ملا یعقوب وزیر دفاع، ملا سراج حقانی وزیر داخله، ملا امیر خان متقی وزیر خارجه و ملا شهاب الدین دلاور وزیر معادن، بخشی از سران این شبکه مافیایی هستند که فرزندان، برادران، دامادان و دیگر وابستگان خود را، علاوه بر قاچاق مواد مخدر، بر منابع عایداتی کشور گماشته و بزرگ‌ترین دزدی‌های تاریخ افغانستان را کلید زده‌اند. بخشی از شرکای آنان گروه‌های القاعده، انصار الله و دیگر سازمان‌های تروریستی‌اند که تاراج این معادن سرچشمه تجهیز و تمویل شان است. افغانستان به یغما می‌رود، و مافیا و تروریسم قوی‌پنجه‌تر می‌شوند.

محمد محق